एक शाही आजार

अमोघ वैद्य, पुणे

M.A. - संस्कृत , इंडोलॉजी आत्तापर्यंत लिहिलेले ललित लेख मासिक, वर्तमानपत्र यांत प्रसिद्ध झाले आहेत. नाटक या क्षेत्रात लिहिणे , दिग्दर्शन आणि अभिनय इ काम करत आहेत . अभिनय आणि लेखनाची बक्षिसे. समिधा या माहिती लघुपटाचे लेखन .सोनी मराठीवरील 'सावित्री ज्योती' या सीरिअल मध्ये अभिनय. Youtube वरील 'मराठी किडा' या चॅनल वर लेखन, दिग्दर्शन हे काम तसेच लेखक हे सध्या खादाड किडा या चॅनल द्वारे सूत्रसंचालन (anchor) करत आहेत.

दोन दिवस झाले मला झोप नव्हती. नुसता गादीवर पडून होतो. या दोन दिवसात मी फक्त ताकावरच होतो. त्याचं कारणही तसंच होतं म्हणा. मला एक आजार झाला होता - 'ऍसिडिटी'.

खरंतर खूप पूर्वी नुसतं 'ऍसिडिटी' झाली असं म्हणायचे पण आता त्याचं प्रमोशन आजारात झालं आहे. या आजाराविषयी माझ्या मनात प्रचंड चीड आहे. अहो, हा आजार सांगून येत नाही हो! ताप वगैरे कसा, आधी डोकं दुखतं, मग थंडी भरते आणि मग ताप येतो. पण याचं तसं नाही. हा भॉक करून येतो की दुसऱ्या दिवशी छातीत जळजळ. वास्तविक मला कधी जळजळ जाणवली नाही. एकदाच जाणवली, ज्या वेळेस माझ्या अत्यंत प्रिय मित्राने "अरे! मी कसला अभ्यास करतोय, हँ हँ हँ!!" असं म्हणत परीक्षेमध्ये दोन पुरवण्या मागितल्या होत्या तेव्हा.

पण ऍसिडिटीला मानावं लागेल हां! म्हणजे बघा ना, १० वर्षांपूर्वी खिजगणतीत नसलेला हा आजार आता जवळपास प्रत्येकाच्या गळ्यातला (छातीतला ) ताईत होऊन बसलाय. एवढी प्रसिद्धी कोणत्याही आजाराला मिळाल्याचं मला आठवत नाही. हा आजार जडायला काहीही कारण लागत नाही. आता माझंच बघा ना; ह्या आजाराने मला पकडायला अतिशय क्षुल्लक कारण झालं.

चित्रकर्त्री - अर्पिता रोकडे

त्याचं झालं असं की - माझा मित्र सुहृद हा पुण्याच्या बाहेर राहतो. शाळेत तो आणि मी एकाच बाकावर बसायचो. शाळा संपली आणि तोही त्याच्या गावी निघून गेला. त्यानंतर त्याची आणि माझी भेट झाली नाही. एकत्र बसणं फक्त व्हॉट्सऍपवर. अचानक त्याचा मेसेज आला, "पुण्यात चक्कर टाकतोय, भेटू या." मग पुणेरी पद्धतीनं बेत ठरला की सकाळी मिसळ खायची, मग त्यानंतर तो त्याची काही कामं करणार आणि दुपारचं जेवण करून त्याला स्टेशन वर सोडायचं. बस्स.

ठरल्याप्रमाणे मी मिसळ खायला पोहोचलो. खरंतर मला तिथे फक्त सुहृद अपेक्षित होता, पण त्याच्या बरोबर दोन सुशील मुलीही आल्या होत्या.
"अरे, यासुद्धा आपल्या सोबत नाश्ता करणार आहेत. त्याचं काये, परत कधी भेटणार ?म्हणून त्यांनाही आत्ताच बोलावलं. चालेल ना ?" सुहृद.
"अरे!! चालेल ना, काही हरकत नाही." मी (मी का नाही म्हणू!!)
"बरं मी मिसळ घेऊन येतो." तो म्हणाला.
"ठीक. तू म्हणतोस तसं."
आम्ही टेबल पकडलं. मिसळ आली. मी आपले मिसळ खाण्याच्या आधीचे सगळे संस्कार करून घेतले. म्हणजे, तर्री ओतणे, कांदा टाकणे इ.
आहाहाहा! काय दिसत होती तुम्हाला सांगतो - 'मिसळ'.

मी पहिला घास तोंडात टाकला आणि जवळपास सहा ताड उडालोच!! प्रचंड तिखट असा तो प्रकार माझ्या जिभेवर पडला आणि तळपायापासून मस्तकापर्यंत मला तिखट झोंबलं. पण समोर बसलेल्या दोन माता आणि एक मित्र यांच्यासमोर काहीच करता येत नव्हतं. मी आपलं हसत तो घास गिळून टाकला. तुम्हाला सांगतो, तो घास गिळताना आपल्या शरीरातून गरम असं काही पोटात जातंय असं जाणवलं. अहो, टाकून उठायचीही पंचाईत. बरं मलाच तिखट मिसळ दिली होती का? कारण समोरचे तिघे मस्त आनंदाने खात होते. ’तोंडचे पाणी पळणे’ म्हणजे काय याचा प्रत्यय मी त्या दिवशी घेतला. डोळ्यांतलं पाणी तर मी आत टाकत होतो म्हणा ना!! उगाच डोळे किलकिले करून काय बघ, उगाच हसून काय बघ. एक एक घास मी हळू हळू घेत होतो. भर थंडीत मला दरदरून घाम फुटला होता.

मला बघून तिथल्या वेटरने पंखा फुल्ल केला. पण याने बाह्य शरीर थंड होतं हो, पण आत जिभेपासून जठरापर्यंतचं सगळं वातावरण तापलं होतं त्याचं काय? काही वेळाने मला पाव पण तिखट लागू लागला. पण एवढं तिखट असून देखील मी त्यांच्या समोर हूं की चूं आणि हा नि हू केलं नाही (पर्याय नव्हता). एक मिसळ खाताखाता मी चार शेंगदाण्याचे लाडू, तीन खोबऱ्याच्या वड्या आणि पाच काजूवड्या संपवल्या. सुहृदबरोबर फिरणं खरोखर जिव्हारी लागलं होतं, कारण दुपारी तसंच चमचमीत जेवण झालं. कसा बसा त्याला स्टेशनला पोहोचवून मी घरी आलो. माझी हालत म्हणजे दिवसभर काम करून आलेल्या कारागिरासारखी झाली होती. अत्यंत 'घामिष्ट' स्वरुपात मी होतो. रात्री जेवलो नाही. तसाच झोपलो.

खरा त्रास सुरू झाला तो रात्रीपासून. रात्रभर झोप नाही. सतत मळमळ. रात्र तशीच जागरणात सरली. दुसऱ्या दिवशी सकाळी थंडगार दूध प्यायलो पण काही फरक नाही. गुलकंद खाल्लं तरी काही नाही. हा ऍसिडिटीचा त्रास जळवांसारखा अंगाला चिकटून नुसतं रक्त आटवत होता. दुसरी रात्रही तशीच जागरणात गेली. मग मात्र नाईलाजाने डॉक्टरांकडे गेलो. तर त्यांनी सांगितलं की हा त्रास दोन रात्री जे जागरण झालं त्याने वाढलाय. काळजी घ्या नाही तर हा त्रास आणखी वाढणार. हे 'काळजी घ्या हां!!' वाक्य इतकं भयानक आहे की त्यानेच पेशंटवर दडपण येतं. त्यांनी पथ्यं लिहून दिली. मला पथ्य हा प्रकारच आवडत नाही. म्हणजे तो माझ्या पचनीच पडत नाही. एकवेळ इंजेक्शन द्या पण पथ्य नको.

माझ्या मित्रांचं यावर वेगळं मत होतं- एक म्हणे तू होमिओपॅथीची औषध घे त्याने त्रास एका दिवसात बरा होतो. एक म्हणे तू चूर्ण घे रे, तुला कळणार सुद्धा नाही. सकाळी आत जाताना ऍसिडिटी; बाहेर येताना गायब!!! दुसऱ्या एका मित्राचं तर वेगळंच म्हणणं होतं. त्याच्यामते ऍसिडिटी हा मानसिक रोग आहे त्यामुळे मी कसलीही चिंता न बाळगता दणकून खावं!! एकाने तर मला इनो घ्यायचा सल्ला दिला. हा हन्त!! त्यासारखं भयानक पेय मी आजवर पहिलं नाही. त्याच्यापण पायऱ्या असतात घेण्याच्या. म्हणजे आधी संपूर्ण पेलाभर पाणी घ्यायचं, त्यात ते इनो टाकायचं, आणि कुठल्याही क्षणाचा विलंब न लावता गटागटा पिऊन टाकायचं. आणि अरेरे!! त्याच्या झिणझिण्या मेंदूपर्यंत जातात. मी ते एकदाच घेतलं. त्यानंतर त्याला तोंडसुद्धा लावलं नाही.

पण आमच्या घरी युद्धपातळीवर तयारी सुरू होती. 'वैद्य' आडनाव असल्यामुळे घरातली जुनी आयुर्वेदिक पुस्तकं बाहेर निघाली आणि प्रत्येक जण मला डोस पाजू लागला. आई म्हणाली की "हे घे सुतशेखर," तर आजी म्हणाली, "सुतशेखराने काही होणार नाही. आलं आणि लिंबाचा रस घे," तर आजोबा आणि बाबा यांचं मत होतं ते असं, की मी रोज नीरा प्यावी. आता खरंतर हा विषय घरच्यांपुरता मर्यादित नव्हता, तर संपूर्ण महाराष्ट्रात जेवढे कुटुंबीय होते त्यांचे फोन सुरु झाले. आमच्या घरचे जणू मला दुर्धर आजार झालाय की काय असं सांगत होते आणि ते काही उपाय सुचवत होते.

त्यातच आमच्याकडे रोज आईस्क्रीम आणलं जात होतं. हा इतका शाही आजार असेल याची कल्पनाच नव्हती. याला बाकीच्या आजारांसारखी क्रोसिन चालत नाहीत तर वेगळी औषधं, मस्तानी, थंड दूध, कुल्फी असे शाही उपाय लागतात.

पण या सगळ्या गुंत्यातून आमच्या घरच्यांचं ताकावर एकमत झालं आणि आमच्या घरात ताक बनवणं सूरु झालं. अहो या जगात तिखट खाणाऱ्यांविषयी माझ्या मनात प्रचंड आदर निर्माण झालाय. पोपटाविषयी तर अधिकी. अहो, तो तर नुसत्या मिरच्या खातो. त्या देवाला सुद्धा जास्त तिखट, कांदा, लसूण चालत नाही. पण इथे भूतलावर बघा - वडापावातल्या नुसत्या मिरच्या खाणारीही लोक आहेत.

असो. त्या दिवशी मी ताकाचा पाचवा ग्लास संपवला आणि मला शांत झोप लागली. ऍसिडिटीचा हा त्रास या अमृताने मुळापासून उपटून काढला.